حساسیت به نور که فتوفوبیا نامیده می‌شود، یک مشکل نسبتا شایع است که می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. موارد خفیف باعث می‌شود که در اتاق روشن و یا هنگام خروج از خانه و به هنگام تابش نور خورشید چشم‌های خود را لوچ کنید. در موارد شدیدتر، هنگامی که چشم‌های فرد در معرض نور قرار می‌گیرد باعث درد قابل توجهی در چشم می‌شود.
حساسیت به نور می‌تواند صرفاً به دلیل خستگی چشم یا خشکی چشم یا مسائلی مانند عفونت چشم، آسیب‌های چشمی یا مشکلات ساختار چشم ایجاد شود. افرادی که رنگ چشم روشن‌تری دارند، بیشتر به نور حساس هستند، زیرا چشم‌های تیره‌تر حاوی رنگدانه بیشتری برای محافظت در برابر نور شدید هستند. همچنین می‌تواند یک عارضه جانبی از مصرف برخی داروها یا نشانه آلرژی یا اختلالات مغزی یا عصبی مانند میگرن باشد، همچنین ممکن است با افزایش سن نیز رخ دهد.
شما می‌توانید با اجتناب از نور شدید، استفاده از قطره‌های چشمی یا استفاده از عینک آفتابی در داخل خانه، حساسیت به نور را کاهش دهید. اما اگر این مراحل باعث حل مشکل نشد باید به چشم پزشک خود مراجعه کنید تا علت اصلی آن را مشخص کند. برخی از علل این حساسیت ممکن است در صورت عدم درمان منجر به مشکلات بیشتری در چشم شوند، در حالی که برخی دیگر آنقدر جدی هستند که باید به اورژانس مراجعه کنید.
علل حساسیت به نور:
حساسیت به نور یکی از علائم رایج سردردهای میگرنی است. همچنین می‌تواند نشانه یک بیماری جدی مغزی مانند آنسفالیت، مننژیت یا خونریزی زیر عنکبوتیه باشد. در صورت بروز حساسیت به نور و موارد زیر فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید:
خشکی چشم:
علائم
- حساسیت به نور
- احساس درد در چشم
- احساس وجود چیزی در چشم
- چشمان قرمز
- خارش چشم
- تاری دید
شایع‌ترین علت حساسیت به نور، خشکی چشم است. محرک‌های خشکی چشم شامل افزایش سن و تغییرات در سطوح هورمون است. افرادی که دارای شرایطی مانند سندرم شوگرن و بیماری پارکینسون هستند ممکن است خطر ابتلا به بیماری خشکی چشم را افزایش دهند.
میگرن
علائم
- حساسیت به نور یا صدا
- هاله (تغییر در نحوه احساس نور و صدا)
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- خستگی
- گزگز یا بی‌حسی در بدن
یکی دیگر از علل شایع حساسیت به نور میگرن است. این یک بیماری عصبی است که باعث سردرد متوسط تا شدید می‌شود. میگرن می‌تواند هر چند وقت یکبار رخ دهد یا مزمن باشد.
نور می‌تواند بسیار دردناک باشد و در طول میگرن سردرد را بدتر کند. سایر محرک‌ها شامل تغییرات هورمونی، استرس و تغییرات آب و هوایی است. برخی غذاها و نوشیدنی‌ها مانند الکل، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و غذاهای شور و فرآوری‌شده نیز می‌توانند باعث میگرن شوند.
خستگی چشم
علائم
- حساسیت به نور
- احساس درد در چشم
- تاری دید
- مشکل در باز نگه داشتن چشم‌ها
خستگی چشم زمانی رخ می‌دهد که چشمان شما در اثر استفادهٔ بیش از حد خسته می‌شوند. این می‌تواند ناشی از خستگی باشد یا زمانی که مجبور هستید برای مدت طولانی روی یک منطقه تمرکز کنید، مانند زمانی که در حال رانندگی یا استفاده از رایانه خود هستید. خستگی چشم ناشی از زمان زیاد صفحه نمایش را فشار چشم دیجیتال می‌نامند. مطالعه‌ای در مجله پزشکی بریتانیایی Open Ophthalmology اشاره می‌کند که حداقل 50 درصد از کاربران کامپیوتر در مقطعی آن را تجربه کرده‌اند.
–> خستگی چشم و درمان آن با عینک ضدخستگی
بلفاریت (التهاب پلک)
علائم
- حساسیت به نور
- پلک قرمز و متورم
- خارش پلک‌ها
- پوسته‌های شوره مانند در پایه پلک‌ها
- رشد غیر طبیعی مژه‌ها یا ریختن آن
- احساس وجود چیزی در چشم
بلفاریت یا التهاب پلک، تحریک لبه یا حاشیه پلک است. این وضعیت می‌تواند به دلیل آرایش، بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس یا عفونت پوست در پایه مژه‌ها (ناشی از باکتری‌ها یا کنه‌های مژه یا شپش) باشد. بلفاریت همچنین می‌تواند با التهاب یا گرفتگی غدد چربی در پلک ایجاد شود که می‌تواند دردناک باشد و چشم را تحریک کند.
–> بیماری بلفاریت (التهاب چشم) چیست و چه علائمی دارد؟
ورم ملتحمه (چشم صورتی)
علائم
- حساسیت به نور
- احساس وجود چیزی در چشم
- احساس وجود شن در چشم
- چشمان قرمز
- وجود ترشحات آبکی یا پر از چرک در چشم
- چشم درد
ورم ملتحمه در اثر احتقان عروق خونی موجود در چشم ایجاد شده و موجب سوزش و قرمزی چشم می‌شود. ملتحمه معمولاً شفاف است، اما زمانی که ملتهب می‌شود ممکن است به رنگ قرمز مایل به صورتی شود. به همین دلیل ورم ملتحمه چشم “چشم صورتی” نامیده می‌شود.
علل ورم ملتحمه عبارتند از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی چشم، آلرژی، جسم خارجی در چشم یا ماده شیمیایی که در چشم پاشیده شده است. ورم ملتحمه ناشی از یک ویروس یا باکتری اغلب می‌تواند از فردی به فرد دیگر سرایت کند. این امر به ویژه در کودکان در سن مدرسه رایج است.
کراتیت (عفونت قرنیه)
علائم
- حساسیت به نور
- قرمزی چشم
- چشم درد
- احساس وجود چیزی در چشم
- تاری دید
- مشکل باز کردن چشم
کراتیت بیماری التهاب قرنیه است، قرنیه لایه شفاف جلوی چشم است که مردمک و عنبیه چشم را می‌پوشاند. این می‌تواند ناشی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آسیب چشم، وجود جسم خارجی در چشم و استفاده طولانی مدت از لنزهای تماسی باشد.
سایش قرنیه
علائم
- حساسیت به نور
- تاری دید
- احساس وجود چیزی در چشم
- قرمزی
- ترشحات چشم
سایش قرنیه یک خراش سطحی و دردناک روی قرنیه است. اکثر خراشیدگی‌های قرنیه به دلیل آسیب چشم یا جسم خارجی در چشم (مانند شن یا خاک) ایجاد می‌شوند، اما در صورت خشکی چشم یا استفاده نادرست از لنزهای تماسی هم می‌توانند ایجاد شوند.
اسکلریت
علائم
- حساسیت به نور
- چشم درد شدید
- التهاب چشم
- پاره شدن
- چشم درد عمیق
اسکلریت التهاب سفیدی چشم است. معمولاً در افراد مبتلا به اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید (RA) دیده می‌شود. در صورت عدم درمان، اسکلریت ممکن است منجر به کوری شود.
درمان ممکن است شامل قرص‌های کورتیکواستروئیدی، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مانند ایبوپروفن)، محلول‌های چشمی، آنتی بیوتیک‌ها، داروهای تجویزی و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی باشد. در موارد شدید، ممکن است جراحی برای حفظ بینایی شما ضروری باشد.
پارگی شبکیه یا جداشدگی شبکیه
علائم
- حساسیت به نور
- ظاهر شدن شناورها در میدان دید (مگس پران)
- باریک شدن میدان دید
- تاری دید
جداشدگی شبکیه زمانی اتفاق می‌افتد که شبکیه پاره می‌شود یا از پشت چشم جدا می‌شود. شبکیه حاوی سلول‌های حساس به نور است که اطلاعات بصری را سازماندهی کرده و به مغز ارسال می‌کند. ممکن است با جدا شدن شبکیه دردی را تجربه نکنید، اما به نور حساس خواهید بود.
آنسفالیت یا مننژیت
علائم
- حساسیت به نور
- حساسیت به صدا
- تب
- تشنج
- سردرد
- گیجی
- سفتی گردن
- مشکل در حرکت
آنسفالیت و مننژیت التهاب مغز هستند. آنسفالیت التهاب بافت مغز و مننژیت التهاب پوشش‌های سطحی مغز (مننژ) است. هر دو می‌توانند توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و سایر شرایط التهابی ایجاد شوند. در برخی موارد، هر دو آنسفالیت و مننژیت به طور همزمان رخ می‌دهند.
نحوه درمان فوتوفوبیا
مراقبت در منزل
دور ماندن از نور خورشید و استفاده از لامپ‌های کم نور در خانه می‌تواند به کاهش ناراحتی فتوفوبیا کمک کند. بسته نگه داشتن چشم‌ها یا پوشاندن آنها با عینک‌های تیره و رنگی نیز می‌تواند موثر باشد.
درمان پزشکی
اگر حساسیت شدید به نور دارید، فوراً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک معاینه فیزیکی و همچنین معاینه چشم را انجام خواهد داد. آنها همچنین ممکن است سوالاتی در مورد فراوانی و شدت علائم بپرسند تا علت را تعیین کنند.
نوع درمان مورد نیاز شما به علت زمینه‌ای بستگی دارد. انواع درمان عبارتند از:
- داروها و استراحت برای میگرن
- قطره‌های چشمی (که التهاب اسکلریت را کاهش می‌دهد)
- آنتی بیوتیک برای ورم ملتحمه
- اشک مصنوعی برای سندرم خشکی خفیف چشم
- قطره چشمی آنتی بیوتیک برای خراش قرنیه
- داروهای ضد التهابی
- استراحت در بستر و مایعات برای موارد خفیف آنسفالیت (موارد شدید نیاز به مراقبت حمایتی مانند کمک تنفسی دارند)
- آنتی بیوتیک برای مننژیت باکتریایی (شکل ویروسی معمولاً در عرض 2 هفته خود به خود از بین می‌رود)
- جراحی برای برداشتن خون اضافی و کاهش فشار بر روی مغز برای خونریزی زیر عنکبوتیه
نکاتی برای جلوگیری از فوتوفوبیا
در حالی که ممکن است نتوانید از حساسیت به نور جلوگیری کنید، برخی رفتارها می‌توانند به پیشگیری از برخی شرایط ایجاد فتوفوبیا کمک کنند:
- سعی کنید از محرک‌های ایجاد حملات میگرنی اجتناب کنید.
- با رعایت نکات بهداشتی، دست نزدن به چشم و عدم استفاده مشترک از لوازم آرایش چشم از ورم ملتحمه پیشگیری کنید.
- با اجتناب از تماس با افراد آلوده، شستن مرتب دست‌ها و ایمن سازی در برابر مننژیت باکتریایی، خطر ابتلا به مننژیت را کاهش دهید.
- با شستن مکرر دست‌ها به پیشگیری از انسفالیت کمک کنید.
- دریافت واکسیناسیون علیه آنسفالیت و اجتناب از قرار گرفتن در معرض پشه و کنه نیز می‌تواند به پیشگیری از آنسفالیت کمک کند.
چگونه متخصصین چشم می‌توانند کمک کنند؟
متخصصین چشم می‌توانند به تعیین علت حساسیت به نور و درمان هرگونه بیماری زمینه‌ای چشم کمک کنند. با استفاده از جدیدترین ابزارهای تشخیصی می‌توانند تشخیص را سریع‌تر و با بیشترین دقت انجام دهند.
راه‌های درمان به علت و شدت حساسیت به نور بستگی دارد. پزشکان در تشخیص و درمان انواع بیماری‌های چشمی آموزش دیده‌اند. بنابراین چه حساسیت به نور خفیف باشد یا شدید، متخصصین چشم می‌توانند به شما کمک کنند.
منابع: light sensitivity و photophobia
