این روزها به دلیل فشار وارد شده بر چشم‌ها مشکلات چشمی بسیار شایع شده است. یکی از این مشکلات شایع دوربینی چشم است که افراد بسیاری را در هر گروه سنی تحت تاثیر قرار می‌دهد. هنگامی که قدرت چشم به اندازه کافی قوی نباشد یا طول چشم خیلی کوتاه باشد، پرتوهای نوری وارد شده به چشم به جای اینکه روی شبکیه متمرکز شوند، پشت شبکیه قرار می‌گیرند. دوربینی می‌تواند در درجه اول منجر به تاری دید در فاصله نزدیک شود، اما بسته به شدت آن می‌تواند دید از راه دور را نیز تحت تاثیر قرار دهد. افراد مبتلا به دوربینی دچار سردرد و درد در ناحیه چشم‌ها می‌شوند و ممکن است در هنگام دیدن و نگاه کردن به اجسام نزدیک چشم دچار مشکل شوند، این علائم با مرور زمان و بی‌توجهی بدتر می‌شود.
دوربینی یک بیماری شایع است که ممکن است در هر سنی رخ دهد. با این حال، از آنجایی که دوربینی ناشی از کوتاهی بیش از حد چشم است یا اجزای نوری چشم به اندازه کافی قوی نیستند، در کودکان بسیار رایج است و ممکن است به مرور زمان با رشد چشم‌هایشان رشد کنند.
دوربینی چیست؟
دوربینی وضعیتی از چشم است که در آن تصویر یک جسم مجاور در پشت شبکیه ایجاد می‌شود. این اختلال بینایی، زمانی ایجاد می‌گردد که پرتو نور ورودی به چشم، به جای متمرکز شدن بر روی شبکیه، در ناحیه پشتی شبکیه متمرکز شود. فردی که دچار دوربینی می‌شود در تمرکز بر روی اجسام مجاور مشکل دارد، اما می‌تواند اجسام دور را به وضوح ببیند. دوربینی عمدتاً به دلیل نقص‌های ساختاری خاصی در شبکیه ایجاد می‌شود. عیوب ساختاری عبارتند از:
- کوتاه بودن کره چشم
- لنزهای غیر دایره‌ای
- قرنیه صاف‌تر از حد معمول
- رگ‌های خونی معیوب در شبکیه چشم
- ضعف در عضله مژگانی
- تغییر در ضریب شکست عدسی
- تغییر در موقعیت عدسی یا عدم وجود عدسی
عوامل خطر عبارتند از:
- سرطان دور چشم
- مصرف برخی داروها
- دیابت
- سندرم چشم کوچک
علائم دوربینی:
این مشکل در ابتدا علائم عمده‌ای را نشان نمی‌دهد اما بعداً منجر به بیزاری از نور، تاری دید، آبریزش، خستگی چشم، چرخش چشم‌ها به داخل و در نهایت سردرد نیز می‌شود. شایعترین علائمی که در افراد مبتلا به دوربینی مشاهده می‌شود عبارتند از:
تاری دید اشیاء نزدیک: این علامت شایعترین علامت است، اگرچه گاهی اوقات به دلیل توانایی چشم در کودکان یا نوجوانان نادیده گرفته می‌شود.
درد یا خستگی چشم: این دردها معمولاً پس از مدت‌ها انجام فعالیت‌هایی که نیاز به دید نزدیک دارند مانند مطالعه، کار با کامپیوتر و غیره ظاهر می‌شوند.
سردرد: به ویژه پس از یک دوره طولانی تلاش برای تطبیق، یعنی کار بیش از حد از نزدیک اتفاق می‌افتد.
قرمزی چشم: ممکن است با پارگی، سوزش و پلک زدن بیش از حد همراه باشد.
انحراف چشم به سمت بیرون: گاهی اوقات می‌تواند به عنوان یک واکنش غیرارادی به تطبیق چشم‌ها برای تمرکز صحیح ظاهر شود.
این علائم و نشانه‌ها هنگام انجام کارهای دید نزدیک مانند خواندن بدتر شده و ممکن است متناوب باشند. این علائم در دوره‌هایی خود را نشان می‌دهد که بیمار کارهای نزدیک زیادی انجام می‌دهد به عنوان مثال، در دوره‌های امتحانی.
در کوتاه مدت، سیستم بینایی می‌تواند مقادیر کمی از دوربینی را جبران کند، اما اگر این تلاش ادامه پیدا کند می‌تواند مشکل ساز شود.
انواع دوربینی:
دوربینی بالینی بر اساس ظاهر ساختاری چشم‌ها، شدت یا نحوه واکنش چشم‌ها به وضعیت سازگاری طبقه بندی می‌شود. بر اساس ساختار چشم، دوربینی به سه دسته تقسیم می‌شود:
- دوربینی ساده: معمولا به علت کاهش قدرت تطابق یک چشم و یا به علت کاهش طول قدامی خلفی چشم و یا کاهش ضریب شکست اجزای اپتیکی چشم ایجاد می‌گردد.
- دوربینی پاتولوژیک: معمولا به صورت مادرزادی در شکل یک عارضه ظاهر می‌گردد، مثلا فقدان عدسی در چشم، جابجایی عدسی، تغییرات شکل و انحنای سطح انکساری.
- دوربینی Fanctional: این نوع دوربینی به علت فلج عضلات مژگانی چشم و فقدان نیروی تطابق در چشم ایجاد می‌شود.
بر اساس شدت، دوربینی به سه دسته تقسیم می‌شود:
- دوربینی پایین: عیب انکساری کمتر یا مساوی 2.00+ دیوپتر است.
- دوربینی متوسط: عیب انکساری بیش از 2.00+ و کمتر از 5.00 دیوپتر است.
- دوربینی بالا: عیب انکساری بیشتر از 5.00 دیوپتر است.
بر اساس وضعیت سازگاری، دوربینی به دو دسته تقسیم می شود:
- دوربینی نهفته
- دوربینی آشکار
غربالگری و تشخیص دوربینی:
تشخیص این اختلال از طریق انجام معاینات چشمی عملی است. معمولاً از طریق روش‌های مختلف و بکارگیری ابزارهای خاص پزشک می‌توان وجود این اختلال را تشخیص داده و شدت آن را تعیین کند.
روش‌های درمان دوربینی:
استفاده از لنزها و عینک‌های اصلاحی مناسب، طبق تجویز چشم پزشک می‌تواند به غلبه بر دوربینی پایین کمک کند اما دوربینی درجه بالا با استفاده از کاشت لنز داخل چشمی اصلاح می‌شود. جراحی‌هایی مانند لیزیک، لازک و جراحی چشم با لیزر PRK هم می‌تواند به اصلاح این بیماری کمک کند. اگر درمان انتخابی برای اصلاح دوربینی جراحی است، باید در مورد انتخاب نوع عمل خود با جراح چشم صحبت کنید. برای این عمل جراحی باید فاکتورهای زیادی در نظر گرفته شود، از جمله سن، شدت دوربینی، ضخامت قرنیه و اینکه آیا بیماری چشمی دیگری وجود دارد یا خیر.
آیا دوربینی قابل پیشگیری است؟
خیر، دوربینی قابل پیشگیری نیست، اما توصیه می‌شود برای جلوگیری از عواقب آن و کنترل مشکلات احتمالی در اسرع وقت درمان شود.
چگونه بفهمیم کاندید عمل لیزر برای دوربینی هستیم؟
از نظر تئوری، هر فرد بالای 21 سال با نسخه بیش از 5 دیوپتر می‌تواند جراحی لیزر انجام دهد. اما قبل از آن معاینه کامل چشم و تست‌های انکساری نیز لازم است.
آیا ممکن است علاوه بر دوربینی، نقص انکساری دیگری داشته باشیم؟
افرادی که دوربینی دارند نیز ممکن است علاوه بر آستیگماتیسم، در سنین بالاتر پیرچشمی یا خستگی چشم هم داشته باشند. با این حال، فرد نمی‌تواند همزمان دوربینی و نزدیک بینی داشته باشد.
آیا امکان جراحی آب مروارید و دوربینی همزمان وجود دارد؟
جراحی آب مروارید شامل استخراج عدسی کریستالی تیره و جایگزینی آن با عدسی داخل چشمی است. به لطف فناوری فعلی، می‌توان این لنز داخل چشمی را سفارشی کرد تا در همان عمل عیوب انکساری چشم مانند نزدیک بینی یا دوربینی اصلاح شود و هم مشکل آب مروارید برطرف شود.
آیا امکان جراحی آب مروارید بعد از عمل دوربینی وجود دارد؟
بله، در واقع این امر بسیار رایج است. ممکن است فردی در گذشته برای اصلاح دوربینی خود تحت عمل جراحی قرار گرفته باشد و بعداً به دلیل تکامل طبیعی چشم دچار آب مروارید شود که نیاز به عمل جراحی دارد. در این صورت لازم است به چشم پزشک اطلاع داده شود تا هنگام انجام آزمایشات قبل از مداخله آب مروارید برای محاسبه عدسی داخل چشمی این امر را در نظر بگیرد.
تفاوت بین نزدیک بینی و دوربینی چیست؟
تفاوت بین نزدیک بینی و دوربینی در این است که شما در دیدن از نزدیک یا از راه دور مشکل دارید. دوربینی دیدن چیزهای نزدیک را سخت می‌کند و نزدیک بینی دیدن چیزهای دور را دشوار می‌کند.
دوربینی و نزدیک بینی چگونه اصلاح می‌شود؟
نزدیک بینی و دوربینی هر دو به راحتی با استفاده از عینک‌های طبی یا لنزهای تماسی اصلاح می‌شوند.
برای اصلاح دوربینی از چه لنزی استفاده می‌شود؟
معمولاً برای اصلاح دوربینی از لنزهای محدب استفاده می‌شود. این لنزها در مرکز، مانند ذره بین، ضخیم بوده و برای اصلاح دوربینی کاربرد دارند. اگر مشکل دوربینی از سنین بسیار پایین دیده شود، ممکن است تنبلی چشم (آمبلیوپی) نیز ایجاد شود. چشمی که بینایی کمتری دارد، درست دیدن را یاد نمی‌گیرد زیرا مغز سیگنال‌های خود را نادیده گرفته و فقط روی چشم بهتر تمرکز می‌کند. رشد بینایی در چند سال اول زندگی اتفاق می‌افتد و اگر این مشکل زود تشخیص داده نشود، چشم ضعیف مسیر اطلاعات خود را به مغز توسعه نمی‌دهد، بنابراین هرگز نمی‌بیند.
دوربینی در کودکان:
دوربینی معمولا ژنتیکی است. نوزادان و کودکان خردسال ممکن است از دوربینی رنج ببرند، اما در نهایت خود به خود اصلاح می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که کره چشم با رشد آنها بلند می‌شود. با این حال، ممکن است در نتیجه تنبلی چشم هم ایجاد شود.
لازم است با مشاهده علائمی مانند مالیدن زیاد چشم، دوری از درس و سر درد داشتن کودک سریعا بینایی او توسط متخصص چشم و یا اپتومتریست بررسی شود. کودکانی که دوربينی دارند می‌توانند به راحتی چارت چشم را بخوانند، اما ممکن است در خواندن کتاب درسی مشکل داشته باشند. اگر این مشکل در کودکان خردسال اصلاح نشود، این خطر وجود دارد که چشم ضعیف‌‌تر هرگز به خوبی چشم دیگر نبیند.
منابع: Hyperopia or Hypermetropia، What is hypermetropia?، Hypermetropia
